De feiten over het tellen van vetten zijn niet zo eenvoudig

Als iemand met diabetes type 1 bent u waarschijnlijk wel bekend met het tellen van koolhydraten. Het is namelijk van belang te weten hoeveel koolhydraten u binnenkrijgt. Simpel gezegd: koolhydraten hebben rechtstreeks invloed op uw glucosewaarden en dat heeft dan weer gevolgen voor de hoeveelheid insuline die u nodig hebt.

Maar wist u dat ook de hoeveelheid vetten die u binnenkrijgt, uw bloedglucosewaarde beïnvloedt?

Als u voedingsvetten binnenkrijgt, zal na uw maaltijd uw bloedglucose stijgen en worden de bloedcellen minder gevoelig voor insuline.¹

Basisweetjes over vetten

Maar laten we eerst even kijken naar een paar korte en eenvoudige feiten over vetten.

Er zijn twee belangrijke categorieën voedingsvetten: verzadigde en onverzadigde vetten.

• Verzadigde vetten nemen bij kamertemperatuur meestal een vaste vorm aan, zitten in vlees, boter, volle melk en zuivelproducten, en in gebakken of gefrituurde voedingsmiddelen.
• Onverzadigde vetten(enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetten) zijn bij kamertemperatuur meestal vloeibaar en komen voor in plantaardige oliën, vis en noten.

Welke invloed hebben vetten op personen met diabetes type 1?

Uit een artikel over diverse studies naar het effect van voedingsvetten op de bloedglucosespiegel bij personen met diabetes type 1 blijkt dat¹

• Maaltijden met een hoog vetgehalte ervoor zorgen dat de glucosespiegel na de maaltijd hoger is en langer hoger blijft.
• Vet de maaglediging (de tijd die het voedsel nodig heeft om van de maag naar de darm te gaan) vertraagt met ongeveer 30 minuten. Dit betekent dat vetrijk voedsel langer in de maag blijft.
• Doordat het voedsel er langer over doet om te worden opgenomen, zorgt dit voor een vertraagde opname van glucose in de bloedbaan.
• Vet ook de insulinegevoeligheid vermindert (cellen hebben meer insuline nodig om glucose te kunnen gebruiken).
• Het effect van vetrijke maaltijden van persoon tot persoon verschilt.

Na vetrijke maaltijden is er ongeveer 42% meer insuline nodig om de bloedglucose te stabiliseren dan na vetarme maaltijden.¹

Wat betekent dit voor u?

Moet u bijhouden hoeveel vetten u binnenkrijgt?

Het antwoord is helaas niet zo eenvoudig.

Wat we weten, is dat een vetrijke maaltijd een tijdje weerspiegeld wordt in de bloedglucose. Wat het ingewikkeld maakt, is dat het afhangt van het type vet (verzadigd of onverzadigd), de hoeveelheid vetten en wat we erbij eten.¹

De Amerikaanse vereniging voor diabetici heeft echter een minder ingewikkelde methode voor de dagelijkse insulinebehandeling ontwikkeld. Misschien is dit iets voor u? Consulteer wel eerst uw diabeteszorgteam voordat u deze methode gebruikt. De methode houdt in dat u na ten minste drie uur na een vetrijke maaltijd de bloedglucose meet om te zien of u de insulinedosis moet aanpassen.²

Als u besluit om uw insuline aan te passen op basis van de hoeveelheid vetten, moet u dit wel eerst bespreken en plannen met uw diabeteszorgteam, want de meting van de bloedglucosespiegel moet nauwkeurig gebeuren om het risico op hypoglycemie te verminderen.

Er zijn geen richtlijnen die het tellen van vetten aanbevelen als onderdeel van diabetesbehandelingen. Wel wordt in de bestaande richtlijnen een gezond dieet aanbevolen en worden personen met diabetes type 1 voorgelicht over het meten van bloedglucose en het aanpassen van de insulinedosis aan de hand van wat ze hebben gegeten.³

Enkele suggesties ter overweging:

• Stel samen met uw diabeteszorgteam een evenwichtig dieetprogramma op
• Meet na een vetrijke maaltijd uw bloedglucosespiegel na ten minste drie uur.
• Zorg dat u vetten van gezonde producten binnenkrijgt, zoals avocado, noten, vis en mager vlees.
• Kook met plantaardige olie, zoals extra vierge-olijfolie.

Ter afsluiting

Als voedingsstof spelen vetten een wezenlijke rol bij het gezond houden van ons lichaam. Het tellen van vetten kan ingewikkeld zijn en mag alleen gebeuren in nauw overleg met uw diabeteszorgteam. Gezonde vetten zijn immers echte smaakmakers in een voedzaam dieet. Zolang u uw diabetes op de juiste manier behandelt, kunt u genieten van heerlijke en toch gezonde maaltijden!

Referentie

1. Evert AB. Factors beyond carbohydrate to consider when determining meantime insulin doses: protein, fat, timing and technology. Diabetes Sprectr. 2020;33[2]:149-155.
2. Evert AB, Dennison M, Gardner CD et al. Nutrition therapy for adults with diabetes or prediabetes: a consensus report. Diabetes Care. 2019; 42:731-754.
3. National Institute for Health and Care Excellence. Managing type 1 diabetes in adults. https://www.nice.org.uk/. 2020 Available at:
   http://pathways.nice.org.uk/pathways/type-1-diabetes-in-adults. [Accessed September 2021].