Impact van een koolhydraatarm op mensen met diabetes
Welke invloed heeft een koolhydraatarm of koolhydraatvrij eetpatroon op mensen met type 1 diabetes?
Om te beginnen moet duidelijk zijn wat koolhydraatarm (kha) en koolhydraatvrij (khv) betekenen.
De tabel hieronder geeft aan hoe koolhydraatarm en koolhydraatvrij vaak worden beschreven en vergeleken.
Tabel 1 De gebruikelijke beschrijving van eetpatronen met verschillende hoeveelheden koolhydraten
Op het gebied van eetpatronen bij diabetes worden koolhydraatarme eetpatronen het meest onderzocht. We moeten er echter bij zeggen dat de meerderheid van de onderzoeken wordt uitgevoerd bij mensen met type 2 diabetes. Daarom moet je altijd voorzichtig zijn als deze gegevens worden toegepast voor mensen met type 1 diabetes.
Koolhydraatarm
In recente studies die in de afgelopen paar jaar zijn uitgevoerd, werd in twijfel getrokken of koolhydraten wel een centrale rol moeten spelen in de eetpatronen van mensen met en zonder diabetes.
Een van de referentie-instanties (de American Diabetes Association [ADA])1 heeft een koolhydraatarm eetpatroon al opgenomen in de aanbevelingen. Diabetes UK4 heeft echter ook gedeeld dat er momenteel niet genoeg bewijs is dat aantoont dat koolhydraatarme eetpatronen op de lange termijn effectiever of minder effectief zijn dan andere eetpatronen.
Koolhydraatarm eetpatroon en type 2 diabetes
Bij mensen met type 2 diabetes kan een koolhydraatarm eetpatroon bijdragen aan een lager cholesterol, HbA1c en gewicht. Daarnaast kan een koolhydraatarm eetpatroon het risico op het ontwikkelen van type 2 diabetes verkleinen.
Koolhydraatarm eetpatroon en type 1 diabetes
De impact van een koolhydraatarm eetpatroon voor mensen met type 1 diabetes staat om vele redenen ter discussie. In het algemeen zijn er niet genoeg studies die duidelijk aantonen dat een koolhydraatarm eetpatroon grotere voordelen heeft voor mensen met type 1 diabetes.
Daarnaast is er veel minder bewijs voor een koolhydraatarm eetpatroon bij type 1 en zijn er nagenoeg geen goede gegevens beschikbaar over kinderen en zwangerschap.
Aan het einde van 2018 publiceerde een groep deskundigen op het gebied van voeding en type 1 diabetes een medisch artikel2. In dit artikel werden alle gepubliceerde artikelen over dit onderwerp besproken. Uit deze beoordeling bleek dat een koolhydraatarm eetpatroon gunstige effecten heeft op de glykemische regulering, hoewel er meer studies nodig zijn om dit te bevestigen. De conclusie is dat er positieve effecten op de glykemische regulering kunnen optreden, maar dat er meer studies moeten worden opgezet om uitsluitsel te krijgen.
Koolhydraatvrij eetpatroon en type 1 diabetes
Een andere naam voor een koolhydraatvrij eetpatroon is een ketogeen dieet. Als het lichaam van nature onvoldoende toegang heeft tot koolhydraten voor het leveren van energie, worden de lichaamseigen eiwitten en vetten afgebroken. De afbraak van vetten als energiebron genereert ketonen als bijproduct.
Voor iemand zonder diabetes zijn deze ketonen meestal niet schadelijk, maar voor iemand met type 1 diabetes kan de productie van ketonen schadelijk en zelfs levensbedreigend zijn als de niveaus blijven stijgen door een ontoereikende insuline-afgifte.
In mei 2019 werd in het tijdschrift Pediatrics3 een andere paper gepubliceerd over een studie naar een koolhydraatarm eetpatroon bij de behandeling van type 1 diabetes. Uit deze studie bleek dat kinderen en volwassenen die een koolhydraatvrij eetpatroon volgden, een bijzonder goede glykemische regulering hadden, met een HbA1c van 5,7% (60 mmol/l) en een aanzienlijke afname van het aantal hypo’s. Het idee is dat de afname van de hoeveelheid ingenomen koolhydraten glucoseschommelingen na de maaltijden beperkte. Ook de benodigde hoeveelheid insuline nam af en de deelnemers aan deze studie meldden minder hypers. Hoewel de resultaten van deze studie gunstig lijken te zijn, moeten ze voorzichtig worden geïnterpreteerd. Het ging in deze studie namelijk om een groep uitzonderlijk gemotiveerde mensen met type 1 diabetes die zelf hun voedselinname bijhielden.
Bovendien is er veel literatuur beschikbaar over de negatieve effecten van dit type eetpatroon bij mensen met diabetes2. Hieronder vallen bijvoorbeeld een vertraagde groei, veranderingen in de lipideconcentratie in het bloed, een verhoogd risico op hypo’s en ketoacidose, en een gebrekkige controle op de voedselinname.
Een koolhydraatvrij eetpatroon is niet algemeen geschikt voor iedereen. Het wordt aangeraden om met uw diabetesteam te overleggen voordat u koolhydraatvrij gaat eten.
Conclusie
De definities van een koolhydraatarm eetpatroon en een koolhydraatvrij eetpatroon komen enigszins overeen, maar dit is niet altijd duidelijk in de literatuur. Uit sommige studies blijkt een drastische verlaging van de HbA1c-waarde en zelfs minder hypo’s, en een toename van de tijd binnen het streefbereik. Er is echter nog geen bewijs geleverd met betrekking tot de werkzaamheid en veiligheid. Mensen met type 1 diabetes maken zich zorgen over het risico op ketoacidose en over de mogelijke impact op de groei van kinderen met type 1. Het vereist motivatie en betrokkenheid om een koolhydraatvrij of koolhydraatarm eetpatroon langdurig vol te houden. We adviseren altijd om een dergelijk eetpatroon met uw diabetesteam te bespreken voordat u eraan begint.
Referenties
1. Feinman RD, Pogozelski WK, Astrup A, et al. Dietary carbohydrate restriction as the first approach in diabetes management: critical review and evidence base [published correction appears in Nutrition. 2019 Jun;62:213]. Nutrition. 2015;31(1):1-13.
2. Seckold R, Fisher E, de Bock M, King BR, Smart CE. The ups and downs of low-carbohydrate diets in the management of Type 1 diabetes: a review of clinical outcomes. Diabet Med. 2019;36(3):326-334.
3. Lennerz B, Barton A, Bernstein R et al. Management of Type 1 Diabetes With a Very Low–Carbohydrate Diet. Pediatrics. 2018;141(6):1-12
4. Diabetes UK, 2019. Low-Carb Diet And Meal Plan. [online] Diabetes UK. Available at: <https://www.diabetes.org.uk/guide-to-diabetes/enjoy-food/eating-with-diabetes/meal-plans-/low-carb> [Accessed 19 September 2020].
5. Evert A, Dennison M, Gardner C et al. Nutrition Therapy for Adults With Diabetes or Prediabetes: A Consensus Report. Diabetes Care. 2019;42(5):731-754